İçinde yıllarımızı geçirdiğimiz, yuva dediğimiz, başımızın üzerindeki çatımız diye isimlendirdiğimiz konutlarımızın sorunsuz olmasını ve ihtiyaçlarımızı karşılamasını isteriz. Konut İnşaatlarında Yapılan Hatalar nedeni ile evlerimiz dayanıksız olabilir. Seçilen malzemelerden veya detay çözümlerinden dolayı yeterli konforu sağlamayabilir. 21.Yüzyılda yaşıyoruz, fakat evlerimiz yapılırken hala bazı hatalar yapılmakta. Bu hataların bir kısmı tabii afetlerde hatırlanmakta, bazıları ise her zaman. Konut İnşaatlarındaki Bazı Hatalar aşağıda ana başlıklar halinde inceleyeceğiz.
Zayıf taşıyıcılığı olan zeminlerin kullanılması
Mesken amaçlı konutlar yapılırken ilk hata yetersiz zeminden dolayı, yer seçiminde yapılır. Tüm binalar öncelikle sağlam zemine oturmalıdır. Şehirleri oluştururken bereketli tarım toprakları yerine kaya zeminler tercih edilmelidir.
Yanlış yer tercihleri
Dere yatağı, yüksek gerilim hatları yakınları, baz istasyonları, benzin istasyonları gibi yerlerin yakınlarında konut yapılması bina sağlamlığını ve yaşam kalitesini etkiler. Ayrıca yüksek yeraltı suyu olan yerlerde yapılaşmadan kaçınılmalıdır veya yeterli drenaj önlemleri alınmalıdır. Sanayi ve ticari alanlara yakın yapılacak konutlar da, birçok menfi tesirlerden etkilenmektedir.
Komşu, Bitişik Bina Etkileşimin Dikkate Alınmaması
Mevcut bir binanın yanına yapılacak inşaatlarda iki binanın etkileşimi dikkate alınmamaktadır. Bitişik nizam imar olan yerlerde bazen mevcut komşu bina dikkate alınmadan tüm imalatlar yapılmaktadır. Bu tür yerlerde sadece statik etkilenme değil, insani etkileşim de dikkate alınarak inşaat imalatları yapılmalıdır. Projelendirme aşamasında, komşu binadaki kolon ve kiriş yerleri dikkate alınmalı kesinlikle bina yüksekliğine bağlı olarak belirlenen dilatasyon mesafesi bırakılmalıdır. Ortak duvar diye bir imalat yapılmamalıdır, bu tür uygulamalar daha sonraki kullanımlarda birçok sorun çıkartmaktadır. Komşu duvarlarda tesisat boruları dolaştırılmamalıdır.
Yetersiz Beton Ve Çelik Kalitesi
Statik projede belirtilen beton ve demir kalitesi kesinlikle sağlanmalıdır. Son yıllarda yapı denetim zorunluluğu ve hazır beton uygulamalarından dolayı beton kalitesi sağlanmış gibi gözükse de hala birtakım hatalar , ısrarla yapılmaktadır. Beton şantiyeye gelmekte donatı ve kalıp hazır olamadığı için mikser içinde uzun süre bekletilmektedir. Şantiyede uzun süre dökülmeden bekleyen beton kalitesinden yitirmektedir. Bazende beton dökülmekte vibrasyon yapılmadığı için gerekli kalite elde edilememektedir. Beton ile ilgili en çok yapılan hata ise yeterli kür sağlanmamasıdır. Beton priz almaya başladığında yüksek sıcaklıklar ortaya çıkmaya başlar bu neden ile aşırı güneşten korunmalı ve belli zamanlarda sulanmalıdır. Betonunuz hazır beton olabilir, yeterli vibrasyon ve kür uygulaması yapmazsanız belki bir alt, hatta iki alt kalite bir beton elde edebilirsiniz.
Kullanılan demir kalitesi proje ile uyumlu olmalı, şantiye ye gelen her parti demirin çekme test sonuçları incelenmelidir. Nervürsüz demir beton içerisinde taşıyıcı olarak kullanılmamalıdır. Nervür kalitesi ve aralıkları şartnamesine uygun mu kontrol edilmelidir. Demir kalitesi ve kullanım miktarı, kesinlikle proje ile aynı olmalıdır. Betonarme, beton ve demirden oluşan bir karma elamandır. Statik hesaplar yapılırken hesaba katılan demir adedi ve kalitesine göre binanın belirli bir esneklikte olması istenir. Fazladan abartılı olarak konacak demirler veya seçilecek farklı bir demir sınıfı betonarmenin birlikte davranmasını güçleştirir. Bu nedenle fazladan demir kullanmak doğru bir uygulama değildir.
Donatı İçin Gerekli Paspaylarının Konulmaması
Paspayı konmaması da çok sık yapılan uygulama hatalarından birisidir. Paspayları genellikle sert plastikten yapılan yıllarca betonun içerisinde bozulmadan kalabilen donatı tutucu elemanlardır. Paspayı beton içerisinde kullanılan demiri dış ortamdan uzak tutarak betonun tam içerisinde yer almasını sağlamaktadır. Televizyonlarda sık sık gördüğümüz paslanmış, korozyona uğramış, dökülen demir parçalarının sebebi paspayı kullanılmaması ve vibrasyon yapılmamasıdır. Paspayları temelde, kolonlarda, kirişlerde ve döşemelerde farklı büyüklükte kullanılmalıdır.
Kalıp Malzemesinin Seçiminin Hatalı Olması
Kalıpta seçilen malzeme vibrasyona dayanıklı olmalı, priz alana kadar beton içerisindeki suyu muhafaza edebilmelidir. Sehimlere karşı yeterli dayanımda olmalıdır. Kalıp iskelesi yüksekliğe ve beton yüküne göre uygun bir şekilde yapılmalıdır.
Harçlarda Kullanılacak Kumun Yanlış Seçilmesi
Harçlarda kullanılacak kum sıva, şap veya tesviye betonu imalatları için uygun vasıfları taşımalıdır. Yıkanmış ve elenmiş kumlar tercih edilmelidir.
Pencere Profil Kalınlıklarının ve Camlarının Yanlış Seçilmesi
Pencerelerde seçilecek profil kalınlıkları pencere ebatları ve bölgenin iklim özelliklerine göre seçilmelidir. Daha ucuz diye rastgele seçilecek profil ve cam kalınlıkları birçok probleme sebep olacaktır. Pencereler duvarlara yeterli adet ve büyüklükte vidalar ile sabitlenmelidir.
Standartlara Uymayan Malzemeler Kullanılması
Konutlarda kullanılacak tüm malzeme yüksek kalitede seçilmelidir, ucuz daha ucuz diye standartları düşürünce bunların geri dönüşü daha pahalı olmaktadır. Bataryalar ,seramikler, sabit mobilyalar, boyalar, kablolar v.b. ortalamanın üzerinde kalitede seçilmelidir.
Binaların Deprem İçin Yeterli Özellikleri Taşımaması
Binalar deprem yüklerine ve yönlerine göre yeterli düzende tasarlanmalıdır. Her iki yönde de yeterli sağlamlığı sağlayacak perde betonlar kullanılmalıdır. Dilatasyonlar doğru bir biçimde boyutlanmalıdır. Bloklar arası yeterli alan bırakılmalıdır. Taşıyıcı merkezleri ile bina merkezleri mümkün olduğunca birbirlerine yakınlaştırılmalıdır. Statik ve mimari proje birlikte planlanmalı ve çakıştırma yapılmalıdır.
Binalarda Yüklerinin Yeterli Analiz Edilmemesi
Statik proje yapılırken kullanılacak malzemeye göre duvar yükleri, kalınlıklarına göre sıva ve şap ağırlıkları, döşeme üzerindeki sabit yükler ve hareketli yükler tüm olumsuz durumlar dikkate alınarak statik proje hazırlanmalıdır. Çatı katlarının daha sonraki kullanım ihtimalleri dikkate alınmalıdır.
Mahallerde Kullanılacak Malzemelerin Belli Olmaması:
Mimari projelerde yapılarda kullanılacak tüm malzemeler, yapı sahibi veya müteahhidi ile görüşülerek net bir şekilde projelere işlenmelidir. İnşaat esnasında seçilecek bazı malzemelerin birleşimleri birbirleri ile uyumlu olmadığından sıkıntılar çıkacaktır. Projelerde kesitler anlaşılır bir şekilde yapılmalı sistem detayları proje paftalarına uygun ölçekte işlenmelidir.
Ruhsat ve imalat projelerinin ayrı ayrı olması
Bu çok karşılaşılan bir durumdur. İmardan daha fazla yararlanma daha fazla inşaat alanı projenin içine katma için bazen iki veya daha fazla proje kullanılabilir. Bir projeden kiriş ebatları seçerken başka bir projeden o kirişe ait donatı seçimi yapılırsa bazı sıkıntılar doğacaktır. Bu tür hataların başlangıçtan engellenmesi, aslında yapı denetimin görevidir.
Kalitesiz malzeme kullanımı
Her imalat için çok farklı malzemeler kullanılabilir, bazı malzemeler daha şantiyeye gelmeden taşınma aşamasında bile zarar görecek kadar kaliteden yoksun olabilir. İşini iyi yapan müteahhitler yaptığı işte kullandığı tüm malzemeleri fotoğraflamalı ve tüm belgelerini dosyalamalıdır.
Denetim yetersizliği
Yapı sektöründe yeterli denetim sağlanmazsa, yükleniciler daha fazla kazanç sağlamak amacı ile yanlış tercihler yapabilirler. Yapı denetim firmalarının ücretlerinin müteahhitler tarafından direkt olarak verilmesi uygulamasından yasal olarak vazgeçilmesi gereklidir.
Rastgele yapılan tadilatlar
Yerel yönetimlerin rastgele yaptıkları imar değişiklikleri de yapımı devam eden binalarda kat değişikliklerine bile gidilebilmektedir. Bu tür sonradan yapılan değişiklikler uygulamada birçok sıkıntıya sebep olmaktadır.
Binalarda yapılan, büyükçe döşeme boşluğu açılması, merdiven eklenmesi gibi değişiklikler binanın taşıyıcılığını olumsuz yönde etkilemektedir.
Hafriyat ve Temel Esnasındaki Hatalar
Yeni başlanacak inşaatların yakınlarında bina varsa, kazılar daha itinalı yapılmalıdır, şevlerin stabilitesi sağlanmalıdır. Bazen komşu binanın temel alt kotundan daha aşağıda kazı yapılacak işlerde çok basit önlemler ile kazıya devam edilmektedir Hatta 5x10 kereste parçaları ile destek yapılarak kazı çok daha aşağı kotlara indirilmektedir. Bu tür yerlerde serbest kazı yapılmamalıdır. Temel altları boşaldıktan sonra bu binada kalıcı hasara yol açabilir. Buralarda yeterli iksa işleri yapılmadan kazı yapılmamalıdır. Bu tür durumlar binanızın dibinde yapılıyorsa acil olarak ilgili belediyeyi yazılı olarak uyarınız.
Temel kazıları yapılırken yeraltı su seviyesi dikkate alınmalıdır. Yeterli drenaj sağlanmalıdır. Toplama çukurları oluşturulmalı ve toplanan su pompalar ile rögarlara ulaştırılmalıdır. Temel kazısı kesinlikle zemin raporunda ve statik projede belirlenen kota kadar yapılmalıdır. Bina temelleri hiçbir şekilde açıkta bırakılmamalıdır. Temel altına çakıl sermek doğru değildir. Doğru olan düşük kalitede de olsa bile 5-10 cm kalınlıkta bir beton serilmesidir. Eğer çakıl serilirse temel donatılarının alt kısmı bu çakılın içerisine gömülecek beton ile hiç sarılmayacaktır. Bu şekilde birkaç sene sonra tamamen paslanarak iş göremez hale gelecektir. Atılan beton üzerine 5 cm paspayı kullanarak korozyonu önleyebiliriz.
Altyapı İmalatlarında Yapılan Hatalar
Tüm altyapı hatları binanın olduğu parselde olmalıdır,” izin alındı, sonra buraya alacağız “ söylemleri doğru olmamaktadır. Altyapı yapılırken boruların yastıklamaları özensiz yapılmakta gerekli eğim verilmemektedir. Bu ise tıkanmalara altlarının boşalıp kırılmalara neden olmakta ana kanalizasyon hattına gidemeyen pissular geri basmakta veya parsel içerisinde taşarak kötü kokulara neden olmaktadır. Parsel içerisindeki tüm altyapı hatları gerekli büyüklük ve özenle yapılmalıdır.
Harçlı İmalatlarda Yapılan Hatalar
Harçlı imalatlar hazırlanırken kesinlikle bir reçete hazırlanmalıdır, göz kararı kum, çimento, kireç kullanımı doğru değildir. Su kullanım oranı da bu reçetelere göre seçilmelidir. Dış sıvalarda kireç kullanım minimize edilmelidir. Sıva veya şap gibi imalat yapılacak yerler, öncelikle toz ve kirden su birikintilerinden arındırılmalıdır.
Demir Donatı İmalatlarındaki Hatalar:
Donatı birleşimlerinde detay yanlışları çok yapılan yanlışlardandır. Özellikle kolon-kiriş birleşim yerlerinde etriye sıklaştırılması yapılmalıdır. Demir bindirme boylarına ve kolon filiz boylarına dikkat edilmelidir. Fazla hurda çıkmasın diye demir boyları olduğundan daha kısa tutulmamalıdır. Binada çıkabilecek hurda demir miktarı bellidir bu binadaki değer yönünden çok küçüktür.300-400 kg hurdaya çıkacak demir için hiçbir şekilde bina sağlamlığı risk edilmemelidir.
İzolasyon Hataları
Binalarda teras izolasyonları, ıslak hacim izolasyonları, ses ve ısı yalıtım konularında çokça hatalar yapılmaktadır. Ses izolasyonu çoğu zaman hiçbir şekilde dikkate alınmamaktadır.
Banyo izolasyonunda uygun bir malzeme ile taban ve duvar izolasyonu sağlanmalıdır. Özellikle duş kısmındaki duvar izolasyonu tavana kadar devam ettirilmelidir. İzolasyon hataları, uzun vadede binada çok maliyetler getirmektedir.
Yapının dışardan su alması engellenmelidir. Çatı malzemesi seçimi, çatı eğimi seçimi, oluk ve iniş çapları bölgenin iklim özelliklerine göre belirlenmelidir. Çatı malzemesi izolasyonlu değilse çatı altı izolasyonu sağlanmalıdır.
Bina ısı izolasyonu uygun kalitede yanmaz malzeme ile yapılmalıdır. Uygulama detaylarına titizlikle uyulmalıdır. Mantolama esnasında kullanılacak sıva ve yapıştırıcılar standartları karşılamalıdır.
Bodrum katta yapılan betonarme su depoları yeterli izolasyon sağlanmaz ise zamanla bina sağlamlığını bile etkilemektedir.
Asmolen döşeme kalınlığının hatalı seçilmesi
Binalarda düz bir tavan elde edilebilmesi ve daha rahat mimari plan için asmolen döşeme uygulaması çok sık yapılmaktadır. Deprem yönetmeliğine göre kiriş yüksekliği 30 cm den az olamaz. Asmolen döşemelerde asmolen üzerine 5-7 cm beton dökülmelidir. Piyasada satılan, çoğu merdiven altı üretim asmolenlerin ise yüksekliği 18 veya 20 cm olmaktadır.20 cm asmolen üzerine 7 cm beton dökülse bile toplam yükseklik 27 cm olmaktadır. Bu neden ile asmolenler 25 cm den daha düşük yükseklikte ise döşemelerde kullanılmamalıdır.
Daha fazla imalat yapma isteği
Bazı durumlarda götürü iş yapan veya m2 bazlı çalışma durumlarımda ustalar bazı imalatları savsaklayabilir. İşlerin kalitesi belli aralıklar ile kontrol edilmeli ve denetlenmelidir. Tüm imalat usta ve işçilerin inisiyatifine bırakılmamalıdır.
Konut İnşaatlarında Yapılan Hatalar bilgisizlikten, kontrolsüzlükten bazen de daha fazla kar amacı ile yapılan imalatlardan kaynaklanmaktadır. Bu hataların önüne geçebilmek için denetimler artırılmalı yüklenici kalitesi yıllarca kayıt altına alınmalıdır. Yeterli kaliteyi sağlayamayan yüklenici firmalarına yeni konut yapım izinleri verilmemelidir.